BAABAR.MN - Монголын шилдэг нийтлэлчдийн клуб

Тэр ч бүү хэл “Манайх гурван үеэрээ хотынх...”, “би угаасаа хотынх болохоороо” гэж мэтгэдэг хүмүүсээс ч хөдөө үнэртээдбайдаг. Тэдэнд “гурван үеэрээ хотынх, өөрөө хотод төрсөн” гэдгээ байн байн хэлж байхгүй бол буруу ойлгогдчих гээд байдаг нэг учир явдал байна аа даа.

Саяхны нэг өдөр энэ номыг сурвалжлан байж, англи хувилбарыг нь олж уншаад, сонин ном уншсандаа ихэд олзуурхан, та бүхэнтэй хуваалцахыг хүслээ.

“Улаан талбай дээр мотоцикл үнэгүй тарааж байна” гэсэн мэдээ социализмын үед гарч гэнэ.

Улсын хэмжээнд 2017 онд борлуулсан нийт шатахууны зөвхөн 10 хувь нь Euro 5 стандартынх байжээ. Үлдсэн 90 хувь нь байгаль орчин, хүний эрүүл мэндэд халтай, олон улсын жишгээс хорин хоёр жилээр хоцорсон, чанар муу шатахуун гэсэн үг.

Төрөөс бичиг үсгийн шинэ дүрэм гаргаж түүнийгээ олон ботиор хэвлэн “Зүв бицгийн дөрөм” буюу “Өсгийн дөрөм” хэмээн гэж нэрлэсэн байна.

Олон жил уулзаагүй хуучны танил маань тааралдаад: “Чи минь яажшуухан явна даа? Орон даяар чамайг хараагаад, үзэн ядаад байхаар их л хэцүү байгаа биз дээ?” хэмээн мэндлээд ихэд өрөвдсөн бололтой эгээтэй л нулимс дуслуулсангүй.

Хураасан зөөснөө аваад “буцаж” болдог

1998 онд Азийн хөгжлийн банкны дэмжлэгтэйгээр Монголын банк санхүүгийн системд хийгдсэн гол чухал реформыг удирдан хийлгэсэн хүн нь би өөрөө байна.

Эмчилгээний импорт

Бидний сүүлчийн ярилцлагыг түүний шүтэн бишрэгчдэд зориулан нийтэлж байна. Хүлээн авна уу...

Карл Маркс бол хүний түүхэнд маш том нөлөө, цочоо үүсгэсэн философичдын нэг.

Энэ удаагийн миний зочин Санхүүгийн зохицуулах хорооны дарга, доктор С.Даваасүрэн. Түүний яриаг нухацтай тунгаан уншина гэдэгт итгэж байна.

Нийгэмд цөөн хувь эзэлдэг боловсролтой хэсэг бол улс гүрнийг залж авч явах тархи юм.

Би түүний бишрэн шүтэгч, хайрлан дагалдагчийн нэг байсангүй. Гэхдээ түүнийг хүндэтгэн хүлээн зөвшөөрөгч байсаан. Тийм болохоор түүнийг таньдаг байх нь нэр төрийн хэрэг гэж үздэг ч нөхөрлөн дотносвоос амьд явсны хэрэг бүтнэ гэж бас бодон ойртож дотносохыг мэрийдэггүй байлаа.

Хавар ирлээ, Улаанбаатарчууд аа. Утаагүй тэнгэр, дулаахан өдрүүд. Удахгүй зүлэг мод ногоорно.

Монголын эдийн засгийн чуулгад хэлсэн үг

Монголчууд хэзээ ч ийм эрх чөлөөтэй, бас хэзээ ч ийм сэтгэл дундуур байсангүй.

Жорлон гэдэг үгийг сүүлийн үед цээрлэн “нойл”, ариун цэврийн өрөө”, “бие засах газар” гэх мэтээр эерүүлэх

ЭХ ОРОН – сайхан үг. Эх болсон нутаг минь гэсэн агуулгатай.

“Есдүгээр рот” гээд Оросын кино бий. Дайны сэдэвт сайн киноны нэг л дээ. Афганы дайнд тусгай үүрэг гүйцэтгүүлэхээр хэсэг цэргийг рот болгон эмхлээд, эхлээд Афганистаны нөхцөл байдлын тухай хичээл заадаг.

Энэ чинь юу вэ!?? Хогийн саван дотор миний зүрх байна уу даа?

Олимп болж байна, хокэй сонирхолтой болж байна. Өгүүллээ хокэйноос эхэлье. 1969 оны эхээр нам засгийн “Үнэн” сонинд хокэйны тухай нүүр дүүрэн нийтлэл гарваа.

ХХ зууны Монголын түүхийн хамгийн тод, бас хамгийн балархай хүн бол ерөнхий сайд агсан Г.Бадамдорж юм.

Америкийн нэрд гарсан улстөр судлаач Жоорж Фридман “Дараагийн 100 жил” гэсэн ном бичиж бөөн шуугиан тарьжээ.

Гобсэк гуай хорт хавдартай болсноо дэндүү хожим мэджээ. Өвлийн хүйтэнд ердийн сурсан зангаараа нөмгөн явж байж ханиад хүрч.

Сэтгэл сэргэм баяртай мэдээ: амиа хорлолтоор Монгол улс дэлхийд эхний гуравт оржээ. Гунигтай мэдээ: ДОХ-той хүний тоогоор Монгол улс Азидаа сүүл мушгиж байна (Мэдээллийн хэрэгслэлүүд энэ мэдээг яг ингэж гарчиглаад буй).

Миний өмнө “Эрх чөлөө” сонины 1993 оны хуучин дугаар (№40) байна. Энэ сонин МҮАН-ын хэвлэл байлаа.

Америкийн эдийн засагч Даниэл Еөргин газрын тосны тухай ном бичиж Пулицэрийн шагнал хүртжээ. Нэр нь “Шагнал” (Prize). Нэгдүгээр да

Тэрээр хуримаа хийснээс хойно тун удалгүй буруу эхнэр авснаа ойлгожээ.

Монголын эдийн засгийн өнөөгийн дампуурлын суурь шалтгаан бол үнийг зах зээл биш засгийн газар тогтоож буй хэзээ ч, хаана ч үр дүнд хүргээгүй мунхаг, популист үйл ажиллагаа юм.

Улаанбаатар үүссэн цагаасаа л эхлээд утаатай байсаан.

Мэйжийн хувьсгалын дараа Япон орон маш богино хугацаанд орчин үежиж Зүүн Азид хамгийн хүчирхэг гүрэн болов.

Энэ үг сүүлийн үед их моод болж. Имиждээ анхаардаг хөөрхөн охидын сонинд өгсөн ярилцлагаас авахуулаад сонгуульд орж байгаа улс төрийн луг зүтгэлтнүүд хүртэл үргэлжлэнэ.

Монголчууд бид эх орондоо хүмүүнлэг иргэний ардчилсан нийгэм цогцлоон хөгжүүлэхийг эрхэм зорилго болгож үндсэн хуулиндаа тунхаглаад хориод жил боллоо. Улс орны хөгжлийн хэмжүүр бол иргэдийн элбэг хангалуун, энх тайван амьдрал билээ.

Монголын тухай дурсамж тэмдэглэл олон, Марко Поло, Плано Карпинигаас эхлээд. Үнэн хэрэгтээ биднийхээс ч дутахгүй мэдээллийг чухам тэд л бүтээж хүн төрөлхтний ой санамжид үлдээсэн ч байж магадгүй.

Тус улсад хувьсгал гарчээ. Урьдын харгис дэглэмийг халж хүмүүнлэг нийгэм байгуулахаар болов. Энэ улсын шорон харгис хатуугаараа алдартай байв.

1. Юун түрүүн 1992 оны Үндсэн хуулийг өөрчлөлт оруулахын эсрэг бодолтой байгаагаа хэлье. Үндсэн хуулийн заалтуудын хэдэн хувь нь хөндөгдсөн ба хөндөгдөөгүй байгааг тооцсон судалгаа одоо болтол алга.

Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Д.Сумъяабазар “Тогтвортой хөгжилд уул уурхай” сэдэвтэй үндэсний зөвлөгөөнийг өнгөрөгч Баасан гарагт нийслэлд зохион байгуулав.

Нэг. Хотын захиргааг жижигрүүлсэн “үндсэн захиргаа”

Орчин үеийн дэлхийд улстөрийн намгүй төрт улс бараг байхгүй. Дарангуйллын уламжлалт дэглэмээ хадгалж үлдсэн хэдхэн орныг нэрлэж болно.

Эрүүл мэндийн салбарын аль хэсэгт, ямар түвшинд авлига байгаа, авлигын суурь шалтгаан нь юу болох талаар мэдээлэлтэй хэлэлцэх шаардлага эдүгээ монголын нийгэмд үүсээд байгаа юм.

Америкийн Ерөнхийлөгчийн ярианы гол сэдэв нь Хойд Солонгос. Удирдагчтай нь твиттэрээр байнга хэрэлдээстэй. Элдэв нэр хоч өгнө, заналхийлнэ.

Эдүгээ уул уурхайн салбаргүйгээр Монгол улсыг ч, эдийн засгийг нь ч төсөөлөх аргагүй болжээ.

Тэрээр Христ мэндэлсний 1503 онд төрсөн юм. Жаргал зовлон аль алинийг нь туулж амьдралд төдий л гомдолгүй явсаар нэг мэдэхэд 93 насыг зоогложээ. Энэ нь тэр үеийнхээр маш ховор үзэгдэл байв. Ингээд мань хүн Бурханд захидал бичжээ:

1990 онд Баабарын байгуулалцсан МСДН рүү явахдаа “Үнэн” сонин болон Л.Түдэв эрхлэгчтэйгээ хүний ёсоор салах ёс хийлээ.

“Ардтүмэн” гэхээр энэ үгийг бид хэрхэн ойлгодог вэ?

Шинэ зуунтай уралдан Монгол улсын Их хурал (ИХ) нэгэн гаж зуршилтай боллоо.

Манай ангид хөдөөнөөс нэг банди шилжиж ирлээ. Чөргөр туранхай, хавчиг мөртэй, багинохон хөлөн дээрээ хоёр дахин урт цээжтэй, хавчиг толгойтой түүний цаашаа шигдчихсэн налчгар хамраас нь уруулыг нь давсан нус үргэлж унжаастай.

Октябрийн 100 жилийн ой болж байна. 1917 оны октябрь сарын үйл явдлыг өдөөгчид нь үүнийг өөрснөө “Октябрийн эргэлт” гэдэг байгаад 1927 оноос “Октябрийн хувьсгал” гэж албан ёсоор нэршүүлэх болсон юм.

Биднийг хэн тэжээдэг вэ?