Ф.М.Достоевскийн “Гэм зэм” роман Монголын тайзнаа "амилна"
Оросын нэрт зохиолч Фёдор Михайлович Достоевскийн бүтээл анх удаа Монголын театрын тайзнаа “амилахад” бэлэн болжээ. Улаанбаатар дахь Оросын шинжлэх ухаан, соёлын төв дэргэдээ Монголын уран бүтээлчидтэй хамтран “Орфей” нэртэй театр байгуулсан байна. Тус театрын нээлтийг алдарт зохиолч Ф.М.Достоевскийн “Гэм зэм” романаас сэдэвлэсэн ижил нэрт жүжгээр хийх аж. Жүжиг энэ сарын 25-нд хөшгөө нээнэ.
Ийнхүү Монголын тайз, дэлгэцийн гурван үеийн шилмэл уран бүтээлчид нэгэн тайзнаа “чуулж”, алдарт Ф.М.Достоевскийн зохиолоос сэдэвлэсэн бүтээл анх удаа монгол үзэгчдийн хүртээл болоход бэлэн болоод буй.
Романыг яруу найрагч, утга зохиол судлаач Я.Баяраа жүжгийн зохиолд хөрвүүлж, ОХУ-ын ГИТИС-ийг дүүргэсэн М.Батболд найруулж буй.
Найруулагч М.Батболд өмнө нь Германы суут зохиолч В.И.Гётегийн “Фауст” жүжгийн монголд анхлан хүргэж байсан нэгэн. Тэрбээр “Гэм зэм” жүжгийн талаар “Би сэтгэцийн эмч мэргэжлээр суралцаж байсан. Тиймээс “Гэм зэм” роман надаар дамжиж хүмүүст хүрэх нь илүү тохиромжтой байх гэж бодсон. Мөн Ф.М.Достоевскийн “Гэм зэм” романы үйл явдал, утга санаа өнөөдрийн цаг үетэй яг нийцэж байгаа юм. Түүнчлэн энэ жүжиг Пост-драм хэлбэрээр үзэгчдэд хүрнэ” гэлээ.
Жүжгийн гол дүр буюу Росколниковд соёлын тэргүүний ажилтан, жүжигчин Д.Лхагва тоглох юм.Тэрээр уг жүжгийн гол дүрийг бүтээх болсон талаараа “Монголд анх удаа тавигдах гэж байгаа жүжигт гол дүр бүтээж байгаа учир баяртай байна. Гэхдээ бага зэрэг айдастай санагдаж байгаа. Гэсэн ч өөрийн зүгээс мэдэх, чадах бүх зүйлээ дайчлан ажиллаж байна. Хожим түүхэнд “Гэм зэм” жүжгийн анхны гол дүрийн жүжигчин гэж бичигдэж тул маш их хичээж байгаа. “Гэм зэм” жүжигт тоглосноор уран бүтээлчийн хувьд илүү сайжирна байх. Яг л дахиад оюутан болчихсон юм шиг л мэдрэмж төрж, олон зүйлийг сурч, мэдэж байна. Би одоогоос 15, 16 жилийн өмнө С.Жаргалсайхан гуайн зохиол “Дурлал яг үлгэр шиг бас үхэл шиг” гэх жүжигт тоглож байсан. Тайзан дээр эргээд гарах мэдрэмж маш сайхан байна. Сэтгэл их хөдөлж байна” гэлээ.
Тус жүжигт тайз, дэлгэцийн гурван үеийн шилмэлүүд тоглож байгаа төдийгүй алтан тайзнаасаа багагүй хугацаанд хөндийрсөн цөөнгүй уран бүтээлч тайзнаа эргэн ирсэн. Тодруулбал, УДЭТ-аар “овоглож” явсан МУГЖ Д.Ганцэцэг драмын театраас гараад, дэлгэцийн уран бүтээл рүү хүч үзэх болсон. Тэгвэл тэрээр “Орфей” театрын тайзнаас дахин үзэгчидтэйгээ уулзахаар болсон юм. Тэрээр “Би 2013 онд Гамлет жүжгээс грампри авснаас хойш театрын тайзан дээр дүр бүтээж гараагүй. Маш их сандарч, догдолж байна. Түүнчлэн туйлын баяртай байна. Тайзны уран бүтээлч гэдэгтээ илүү итгэлтэй болж байна. Түүнчлэн Монголд анх удаа Ф.М.Достоевскийн романыг жүжиг болгож монголын тайзнаа “амилуулж” буй гэдгээрээ онцлог. Энэ удаагийн жүжигт өөрийгөө өөр өнцгөөр харуулахаар зорьж байна” гэлээ.
“Гэм зэм” романыг жүжгийн зохиолд хөрвүүлнэ гэдэг шаггүй ажил. Энэ хүндтэй хийгээд хүндхэн ажлыг “нугалж”, Монголын үзэгчдэд Ф.М.Достоевскийн “Гэм зэм” романыг тайзнаас харах боломж олгож буй эрхмүүдийн нэг бол яруу найрагч, утга зохиол судлаач Я.Баяраа юм. Тэрбээр жүжгийн зохиолын талаар “Гэм зэм жүжгийн ажил нэг жилийн турш өрнөөд одоо бариандаа орох гэж байна. Найруулагч М.Батболдын тавьсан саналд би их талархалтай хандсан. Учир нь дэлхийн утга зохиол, соёлын түүхэнд үлдсэн дээд хэмжээний цөөхөн зохиолчийн нэг нь Ф.М.Достоевский. Түүний зохиолыг жүжиг болгож хувиргах хүндэтгэл, шалгуур, хувь тавилан зохиолч болгонд ноогдохгүй. Энэ жүжгийн зохиолд Ф.М.Достоевскийн романы охь шим, философи үзэл санаа, өрнөл тайллыг бүрэн тусгахын эрмэлзсэн” гэв.