НҮБ-ын шинжээчид сүүлийн жилүүдэд амьтнаас хүнд дамжих халдварт өвчний тоо эрс олширсон талаар илтгэл гаргажээ. Шинжээчдийн тайлбарласнаар, хүн төрөлхтөн байгальд хайр гамгүй хандсанаас болж өдгөө амьд байгаль устан мөхөх үйл явц үргэлжилж байна. Хүний бий болгосон элдэв хаягдал, химийн хорт бодист хордсон амьтан, ургамлын генд өөрчлөлт үүсэж, элдэв өвчнөөр өвчилж байгаа бөгөөд тэдгээр өвчний зарим нь хүнд халдварлаж байгаа аж.Өөрөөр хэлбэл, тэд ковид19 гэх мэт амьтнаас хүнд халддаг өвчний дэгдэлтэд хүн төрөлхтнийг өөрсдөө буруутай гэж дүгнэсэн байна. Газар тариалангийн салбарын эрчимтэй хөгжил, уур амьсгалын өөрчлөлт мөн үүнд нөлөөлж байгаа ажээ.

Өдгөө цар тахлын хэмжээнд хүрээд байгаа ковид19 өвчин бол амьтны уурагт үүсдэг, амьтнаас хүнд дамждаг халдварт өвчин юм. Энэ удаагийн цар тахал одоогийн байдлаар дэлхийн эдийн засагт 100 тэрбум ам.долларын хохирол учруулаад байна. Амьтнаас хүнд халддаг өвчнөөр жил бүр хоёр сая хүн нас барж байгаа өгөөд энэ нь өмнөх үеэс мөн нэмэгдсэн үзүүлэлт аж. Сүүлийн 20 жилд хүн төрөлхтнийг аюулд учруулсан шувууны ханиад, гахайн ханиад, эбола вирус зэрэг нь бүгд л амьтнаас хүнд халддаг өвчин юм.

Шалтгаан нь юу вэ

Тэгэхээр, одоо үүсээд байгаа нөхцөл байдал шууд бий болчихоогүй. Тодорхой, урт удаан хугацааны процесс явж байгаад нөлөө нь одоо илрэн гарч байгаа гэж ойлговол зохих гэнэ. НҮБ-ын Хүрээлэн буй орчны хөтөлбөр / United Nations Environment Programme /, Амьтан судлалын олон улсын хүрээлэн / International Livestock Research Institute/-гээс хийсэн судалгаа бүхэлдээ энэ  бий болсон нөхцөл байдал бол дэлхийн байгаль орчны удаан хугацааны доройтлын /деградаци/ үр дүн гэдгийг баталж байгаа аж. Энгийнээр хэлбэл, өнгөрсөн хугацаанд хүн төрөлхтний хийсэн үйлийн үр ажээ. Одоо байгаа хөгжлийг бий болгохын тулд хүн төрөлхтөн багал орчныг тодорхой хэмжээгээр золиосолсон. Энэ нь эргээд хүн төрөлхтөн дээр бууж байна гэж хэлсэн ч болох аж.

“Өнгөрсөн зуунд коронавирусийн дор хаяж зургаан дэгдэлт болж өнгөрсөн. Сүүлийн 20 жилд амьтнаас хүнд дамжих өвчний тоо эрс олширлоо. Амьтнаас хүнд дамждаг боом, бруцеллёз, галзуу гэх мэт өвчнөөр жилд хоёр сая хүн нас барж байна. Энэ хүмүүс бараг бүгд бага болон дунд орлоготой хүмүүс байдаг. Цаашид энэ эрсдэл улам өсөх бөгөөд хор хөнөөлийг нь байгаль, амьтантай шууд харилцдаг хүмүүст хамгийн түрүүнд мэдрэх юм” гэж НҮБ-ын Хүрээлэн буй орчны хөтөлбөрийн гүйцэтгэх захирал Ингер Андерсен ярьж байна. Энэ нь байгаль орчны доройтлоос гадна өвчин тээгч мал амьтны тоо өссөнтэй бас холбоотой гэнэ. Жишээ нь сүүлийн 50 жилд гэрийн малын тоо толгой 260 хувиар өсжээ. Амьтнаас хүнд халдсан бүх өвчлөлийн 25 хувь нь эрчимжсэн мал аж ахуйтай холбоотой байдаг аж. Уур амьсгалын өөрчлөлт нь том амьтад төдийгүй микро организмуудын бүтцэд өөрчлөлт оруулж байгаа нь өвчин үүсэхэд мөн нөлөөлж байгаа аж.

Илтгэлийн гол зорилго юу байв

НҮБ энэхүү илтгэлийг гаргасны гол зорилго нь эрсдэл өндөртэй буюу мал аж ахуй голлосон эдийн засагтай манайх шиг улсуудад анхааруулга өгөх явдал аж. Өөрөөр хэлбэл, газрын менежментийг оновчтой хийх, биологийн олон янз байдлыг бий болгох, хамгаалах ажлыг дэмжих, энэ чиглэлийн судалгаа, шинжилгээний ажилд хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх зэрэгт анхаарал хандуулж ажиллахыг зөвлөжээ. Энэ нь ирээдүйд гарах дэгдэлтийг бууруулахын тулд гэдэг нь ойлгомжтой юм.

Бид амьтдыг устгаж, байгаль орчноо сүйрүүлсэн. Тэгвэл цар тахал, амьтнаас хүнд дамжих халдварт өвчин нь тэр бүх үйлдлийн хариу гэж бодож, цаашдын үйлдлээ хийх нь ирээдүйд ирэх эрсдэлийг буруулах гол арга юм гэдгийг НҮБ онцгойлон анхааруулжээ.