АЖИГЛАГЧИД: Сөрөг мэдээлэл “хов жив” сонгуулийн үйл явцад итгэх итгэлийг бууруулсан

Монгол Улсын долоо дахь удаагийн Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн дүгнэлтээ гадаадын ажиглагчид танилцууллаа. Хэвлэлийн бага хуралд Европын аюулгүй байдал, хамтын ажиллагааны байгууллагын (ЕАБХАБ) Тусгай зохицуулагч, богино хугацааны ажиглагчдын багийн удирдагч Гилиелмо Пики, Европын парламентын төлөөлөгчдийн тэргүүн Лайма Андрикиене, ЕАБХАБ-ын Парламентын ассемблейн төлөөлөгчдийн тэргүүн Ёориос Ваременос болон ЕАБХАБ-ын АИХЭГ-ын Сонгууль ажиглах хязгаарлагдмал хорооны тэргүүн, элчин сайд Гээрт-Хинрич Аренс нар оролцсон юм.

ЕАБХАБ-ын АИХЭГ-ын Сонгууль ажиглах хязгаарлагдмал хорооны тэргүүн, элчин сайд Гээрт-Хинрич Аренс “Хоёр дахь шатны санал хураалт нэлээд ширүүн өрсөлдөөнтэй явагдаж өндөрлөлөө. Нэр дэвшигчдийг авлигын хэрэгт холбох, санал тоолох төхөөрөмж үнэн зөв ажиллаж байгаа эсэхэд эргэлзэх, сонгуулийн байгууллагын ажилтнууд улс төрийн харьяалалтай гэж үзэх, санал худалдаж авахтай холбоотой маш их хов жив яригдсан нь сонгуулийн үйл явцад итгэх итгэлийг бууруулж байсан. Мөн Сонгуулийн хууль эрхзүйн орчны хувьд хоёр дахь санал хураалтад шууд хамаарах тун цөөхөн заалттай байлаа. Монголын Сонгуулийн тухай хуульд хоёр дахь санал хураалтын хугацаанд сонгуулийн сурталчилгааны талаар тусгаж өгөөгүй нь сонгуулийн сурталчилгаа явуулахгүй гэх ойлголтыг нийтээр төрүүлсэн. Ийм зохицуулалт дутмаг байгаа нь анх удаагаа хоёр шаттай сонгууль явуулсан оролцогч талууд болон сонгогчдын дунд төөрөгдөл үүсгэж байна. Тиймээс нэр дэвшигчид айл өрхөөр явах, нийгмийн сүлжээг ашиглах зэрэгт анхаарлаа хандуулж, далд хэлбэрээр сурталчилгаа хийж байв. Хоёр санал хураалтын хооронд сонгогчдын ирцийн асуудал болон хоосон саналын хуудас уншуулах зэрэг сэдэв голлон яригдав. Үүнийг МАХН улс төрд хөшүүрэг олж авахын тулд нэлээд дэмжиж байлаа.

-СЕХ БҮХ САНАЛЫГ ЗАДАЛЖ МЭДЭЭЛЭЭГҮЙ нь БИЕ ДААСАН БАЙДЛЫГ алдагдууллаа-

Сонгуулийн тухай хуулинд хоосон саналын хуудас уншуулах нь тухайн сонгогчийн өөрийнх нь шийдэх асуудал байдаг. Энэхүү хоосон саналын хуудас өгөх эсэх нь хүний эрхэд хамаарах тул бусдад сонголтыг нь хүчээр тулгаж болохгүй. Ингэж сонгогчдод нөлөөлж, шахаж шаардах нь хууль бус юм. Энэ нь сонгуулийн үр дүнд хамааралтай. Хүний нэр төрд халдах үйлдлийг эрүүгийн гэмт хэрэгт тооцохоо больсон хэдий ч үүнийг зөрчил гэж үзэн ногдуулах торгуулийн хэмжээ өндөр байгаа бөгөөд энэ нь онлайн мэдээлэлд илүү хамаарч байна. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд аль нэр дэвшигчийг баримтлах тал ажиглагдсан. Зургадугаар сарын 26-ны санал хураалтын үеэр явагдсан санхүүгийн гэмт хэргийг цагдаагийн байгууллага одоо ч шийдээгүй байна.

Сонгуулийн ерөнхий хороо санал тоолох төхөөрөмж, саналын хуудас зэргийг богино хугацаанд бэлтгэж, сонгогчдыг уриалж мэдээлсэн нь сайшаалтай байлаа. Сонгуулийн өдөр хэсгийн хороодыг ажиглахад сонгуулийн санал хураалт эмх журамтай явагдаж байсан. Зарим үед улс төрийн хүчнүүдийн зүгээс сонгогчдын ирцийг өсгөхөд чармайлт гарган ажиллаж байв. Сонгуулийн ерөнхий хороо автомат тооллого дууссаны дараа урьдчилсан байдлаар дүнг гаргаж байсан боловч мэдээллийг дүүрэг, хэсгийн хороодоор задалж өгөөгүй нь бие даасан байдлыг хангахад сөрөг нөлөө үзүүллээ” хэмээн дүгнэлтээ танилцууллаа.

Энэ удаагийн сонгуулийг гадны 37 орны 123 гаруй төлөөлөгчид ажиглаж, 10 гаруй орчим хэвлэл мэдээллийн байгууллага газар дээрээс нь сурвалжилсан юм. Тухайлбал, Дэлхийн сонгуулийн байгууллага, Азийн сонгуулиудын байгууллагын холбооны Ерөнхийлөгч, Европын парламентийн болон Европын аюулгүй байдал, хамтын ажиллагааны байгууллагын ажигчлагчид болон АНУ, ОХУ, БНХАУ, Англи, ХБНГУ, БНСУ, Швед, Канад, Киргиз, Австрали, Норвеги, Швейцар БНФУ зэрэг байгууллагын төлөөлөгчид ажигласан билээ.

Ажиглагчид долдугаар сарын 17-ныг хүртэл Монголд ажиллаж, сонгуулийн дараах үйл явцыг ажиглах юм байна. Ингээд нэгдсэн санал зөвлөмж, дүгнэлтээ долоо хоногийн дотор СЕХ-нд гаргаж өгөх ажээ.

---